پدر و مادر و محیط خانواده قبل ازمحیط اجتماعی درشکل‌گیری افکار وشخصیت فرزندان نقش ایفا می‌کنند.پیامبراسلام خروج ازمدارفطرت را سهل‌نگاری والدین و نامساعد بودن محیط خانه می‌داند .

وقال صلَّى اللهُ عَلَیهِ وَسَلَّمَ: کل مولود یولد عَلَى الفطرة، فأبواه یهودانه أو ینصرانه؛ «هرمولودی با فطرت،متولد می‌شود مگرآنکه پدرومادر،او رابه آئین یهودیت ونصرانیت بارآورند.

درتعالیم اسلامی همسر به عنوان یکی از ارکان مهم و بنیادین درقوام خانواده به شمارمی رود .لذا در برنامه‌های تربیتی اسلام برای خانواده مشاهده می‌شود که همسر درسه بخش حقوق، اخلاق و مسئولیت‌ها مورد توجه واهتمام ویژه قرار گرفته و است.

قرآن: معاشرت شایسته با همسر: قال الله تعالى: وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ [النساء:19]؛ و با آن‌ها به نیکى معاشرت کنید.

سنت: قال رسول‌الله(ص): خیرکم، خیرکم لنسائه و انا خیرکم لنسائی » سیره ابن عساکر، ج 4، ص71 . ؛ بهترین شما شخصی است که با همسرش خوش‌رفتارتر باشد و من از تمامی شما نسبت به همسرانم خوش رفتارترم.

رسول خدا(ص) خدمات ارزنده حضرت خدیجه (س) راهرگز فراموش نکرده و همواره از ایشان به احترام یاد می‌کردند و فضائل‌شان را بر زبان می‌راندند، بطوریکه مکررمی‌فرمود: بخدا قسم پروردگارعالم بهتر ازخدیجه را به من نصیب نفرمود.

نهاد خانواده در رأس برنامه‌ریزی پیامبر؛ امام حسین علیه السلام می‌فرماید: «سالت ابی عن مدخل رسول الله صلی الله علیه و آله، فقال: کان دخوله فی نفسه ماذونا فی ذلک، فاذا آوی الی منزله جزا دخوله ثلاثه اجزا، جزء الله و جزء الاهله و جزء النفسه. ثم جزء جزئه بینه و بین الناس فیرد ذلک بالخاصة علی العامة ولا یدخر عنهم عنه شیئا... مختصر الشمائل المحمدیه»،؛ «از پدرم در مورد امور رسول خدا صلی الله علیه و آله در داخل خانه سوال کردم، فرمودند: وقتی به خانه‌اش می‌رفت، اوقاتش را سه قسمت می‌کرد: یک قسمت برای خدا، و یک قسمت برای خانواده‌اش، و یک قسمت برای خودش، آن‌گاه قسمت خودش را نیز میان خود و مردم تقسیم می‌کرد و آن را برای بستگان و بزرگان صحابه (که در منزلش به خدمت او می‌رسیدند) قرار می‌داد و ذره‌ای از امکانات خود را از آنان دریغ نمی‌نمود (بلکه آن چه امکان داشت در حقشان انجام می‌داد.)»

با بررسی سیره خانوادگی پیامبر اسلام (ص) به نکات بسیار مهمی در رفتار وسلوک با خانواده برخورد می‌کنیم که دربردارنده یک ارتباط انسانی ، مهرآمیز، ثمربخش درخانواده است.

ده اصل ارزشمند در سیره خانوادگی پیامبر اسلام:

1) اهتمام به رشد علمی و شناختی همسر

2) توجه به حضور همسر در عرصه اجتماعی

3) رعایت انصاف و عدالت نسبت به همسر

4) دوست‌داشتن همسر و اظهارعلاقه به وی

5) همکاری در تربیت فرزندان و مساعدت در امور مربوط به همسر

6) بردبارى و تحمل در برابر مشکلات خانواده

7) صداقت ویکرنگی با همسر

8) سخاوت و گشاده‌دستی و تقدیم هدیه به همسر

9) عفو وگذشت در مقابل لغزش‌ها

10) تشکر و قدردانی نسبت به زحمات همسر