چهار مانع کمال

 ابراهیم خلیل(ع) یکی از پیامبران اولوالعزم وبزرگ است،او به روز قیامت وزنده شدن مردگان؛یعنی به مسأله معاد،اعتقاد ویقین داشت،ولی یک بار منظره ای دید که او را به فکربرد،آن منظره این بود:کنار دریا عبورمی کرد،حیوان مرده ای را دید در کنار دریا در میان آب افتاده،وحیوانات دریایی و خشکی به او حمله می کنند وکم کم او را می خورند،بطوری که لحظاتی بعد،تمام بدن آن مرده جزء بدن حیوانات دریایی و خشکی شد.

 ابراهیم(ع) گویی اولین بار،با چنین منظره ای روبرو شد،از این رو این اندیشه به دلش راه یافت که اگر تمام بدن این مرده جزء بدن حیوانات مختلف دریایی وصحرایی شده،در روز قیامت،تکه های بدن او چگونه در کنار هم جمع می شود وآن حیوان دوباره زنده می گردد؟

ابراهیم(ع) به معاد یقین داشت ولی می خواست بر درجات یقینش بیفزاید،وقلبش سرشار از یقین گردد،لذا به خدا عرض کرد:« وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ رَبِّ أَرِنِی کَیفَ تُحْیی الْمَوْتَى: خدایا به من بنامیان که چگونه چنین مردگانی را زنده می کنی»؟

خداوند به او فرمود:« َقالَ أَوَلَمْ تُؤْمِنْ :مگر تو به روز قیامت ایمان نداری»؟

عرض کرد:« قَالَ بَلَى وَلَکِنْ لِیطْمَئِنَّ قَلْبِی :چرا ایمان دارم؛ولی می خواهم دلم سرشار از اطمینان ویقین گردد».

خداوند به او فرمود:« قَالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِنَ الطَّیرِ فَصُرْهُنَّ إِلَیکَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلَى کُلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءًا ثُمَّ ادْعُهُنَّ یأْتِینَکَ سَعْیا وَاعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ(البقرة/260) :ای ابراهیم! چهار پرنده را بگیر وسرآنها را ببر،سپس گوشت بدن آنها را بکوب وباهم مخلوط کن،آنگاه آن گوشت کوبیده شده را چند قسمت کن،وهر قسمت را بر سر کوهی بگذار،سپس در جایی بنشین وآنها را به اذن خداوند به سوی خود بخوان.

ابراهیم چنین کرد،وگوشت آمیخته چهار پرنده را ده قسمت کرد وبرسر ده کوه نهاد و سپس در محلی ایستاد وگفت:ای پرندگان به اذن خدا به سوی من بیایید،همان دم گوشتهای مخلوط شده پرندگان به هم پیوست و مجدّداً روح آنها دمیده شد،وتن های هر کدام به منقارهای خود پیوستند.

ابراهیم(ع) دید که همان چهار پرنده،در برابر چشمش هستند و مشغول برچیدن دانه هایی می باشند که برروی زمین ریخته شده بود،ابراهیم عرض کرد:«آری خداوند برهر چیزی قادر است،و مردن و دوباره زنده شدن هم در دست او است».

 قابل توجه اینکه:

 در بعضی از روایات آمده:آن چهار پرنده عبارت بودند از: کلاغ؛ طاووس؛  خروس؛ اردک.(خصال شیخ صدوق؛باب الاربعه،المواعظ العددیه،باب الرباعیّات).

 کلاغ اشاره به آرزوی دراز است،طاووس اشاره به جاه و آرایش دنیا است؛خروس اشاره به شهوت است، و اردک اشاره به حرص وشکمخوارگی است.

هرگاه انسان این چهار خصلت را از خود دور کند به کمالات عالی یقین و مراحل عالی ایمان دست می یابد؛وجود این خصلتها مانع رشد معنوی انسان هستند.

بر همین اساس مولوی در اشعار خود می گوید:

               بطّ* و طاووس وزاغ وخروس                           این نشان چار مرغ اندر نفوس
                     

               بطّ حرص است وخروس آن شهوت است        جاه چون طاووس وزاغ امنیّت** است
                    

                خُلق را گر زندگی خواهی ابد                       سرببر،زین چارمرغ شوم وبد

*بطّ،یعنی اردک.

**اُمنیّت یعنی آرزوی دراز.

منبع: کتاب حکایتهای شنیدنی،محمد محمدی اشتهاردی