در عیون اخبار الرضا(علیه السلام)، خصال شیخ صدوق و دیگر کتب معتبر روایى از امام رضا(علیه السلام) چنین نقل شده است: هنگامى که حق تعالى به ازاى ذبح اسماعیل قوچى را فرستاد تا به جاى او ذبح شود، حضرت ابراهیم(علیه السلام) آرزو کرد؛ کاش مى شد فرزندش را به دست خود ذبح کند و مأمور به ذبح گوسفند نمى شد تا به سبب درد و مصیبتى که از این راه به دل و جان او وارد مى شود، مصیبت پدرى باشد که عزیزترین فرزندش را به دست خود در راه خدا ذبح کرده تا از این طریق بالاترین درجات اهل ثواب در مصیبت ها را به دست آورد. در این اثنا خطاب وحى از پروردگار جلیل به ابراهیم خلیل رسید که محبوب ترین مخلوقات من نزد تو کیست.

ابراهیم(علیه السلام) عرضه داشت: هیچ مخلوقى پیش من محبوب تر از حبیب تو محمد(صلی الله علیه و آله) نیست. پس وحى آمد که آیا او را بیشتر دوست دارى یا خودت را ابراهیم(علیه السلام) گفت: او پیش من از خودم محبوب تر است. خداوند متعال فرمود: فرزند او را بیشتر دوست دارى یا فرزند خود را ابراهیم(علیه السلام) عرض کرد: فرزند او را بیشتر دوست دارم.

پس حق تعالى فرمود: آیا ذبح فرزند او(امام حسین علیه السلام) به دست دشمنان از روى ستم، بیشتر دل تو را مى سوزاند یا ذبح فرزند خودت به دست خودت در اطاعت من ! عرض کرد: پروردگارا! ذبح او به دست دشمنان بیشتر دلم را مى سوزاند. در این هنگام خداوند خطاب کرد؛ اى ابراهیم! پس به یقین جمعى که خود را از امت محمد(صلی الله علیه و آله) مى شمارند، فرزند او حسین(علیه السلام) را از روى ظلم و ستم و با عداوت و دشمنى، ذبح خواهند کرد همان گونه که گوسفند را ذبح مى کنند و به این سبب مستوجب خشم و عذاب من مى گردند.

ابراهیم(علیه السلام) از شنیدن این خبر جانکاه، ناله و فریاد بر آورد و قلب و جان او به درد آمد و بسیار گریه نمود و دست از گریه بر نمى داشت تا این که وحى از جانب پروردگار جلیل رسید: « اى ابراهیم! گریه تو بر فرزندت اسماعیل اگر او را به دست خود ذبح مى کردى، فدا کردم به گریه اى که تو بر حسین(علیه السلام) و شهادتش کردى و بدین سبب بالاترین درجات اهل ثواب در مصیبت ها را به تو دادم. در پایان امام رضا(علیه السلام) فرمود: این است مفهوم قول خداوند عز وجل؛ «وَ فَدَیناهُ بِذِبْحٍ عَظِیمٍ».(1)

این حدیث معتبر از امام رضا(علیه السلام) علاوه بر این که بر مصادیق دیگر ذبح عظیم صحه نهاده، آیه شریفه «وَ فَدَیناهُ بِذِبْحٍ عَظِیمٍ» را از انحصار در یک مصداق ظاهرى اگر چه عظیم، بیرون آورده و یک معناى دقیق عرفانى و ملکوتى ارائه کرده و سالار شهیدان را به عنوان ذبح عظیم معرفى نموده است. با آن که همه امامان و پیامبران بسیارى در راه خدا شهید شده اند و پیامبرى همچون حضرت یحیى(علیه السلام) را سر بریده اند و در برخى روایات نیز وجوه تشابهى بین شهادت حضرت یحیى(علیه السلام) و امام حسین(علیه السلام) بیان شده است،(2) لکن قطعاً ذبیحى بزرگ تر و عظیم تر از سیدالشهدا(علیه السلام) در راه خدا ذبح نشده است، لذا تعبیر «ذبیح اعظم» کم ترین چیزى است که مى توان در حق سیدالشهدا(علیه السلام) گفت. نکته جالب توجه این که حضرت اسماعیل(علیه السلام) با این که ذبیح الله نامیده شده است و به راستى حضرت ابراهیم عزم بر ذبح او داشت و ذره اى در اطاعت امر خداوند متعال سستى نکرد ولى خدا نخواست که او حقیقتاً ذبح گردد و مشیتش بر آن قرار گرفت ذبیح حقیقى او فرزند پیغمبر خاتم و جگر گوشه فاطمه و سید و سالار شهیدان باشد.

آرى ! حسین بن على(علیه السلام)، انسانى برتر از عرش و فرش است که خدا او را در قرآن کریم نفس مطمئنه نامیده «یا أَیتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّه» و او را به جوار خود فرا خوانده « ارْجِعِى إِلى رَبِّکِ راضِیه مَرْضِیه فَادْخُلِى فِى عِبادِى وَ ادْخُلِى جَنَّتِى»(3) و او نیز با کمال اخلاص در لبیک گفتن به فراخوان پروردگار شتاب کرده(4) و با دادن سر مبارکش در راه رضاى پروردگار در مناى حسینى، ذبیح اعظم خدا شده است.



پاورقی
1- بحارالأنوار، ج،12 ص124 و ج،44 ص225.
2- بحارالأنوار، ج ،45 ص 21 و ج،44 ص،302 ح13 و ج،45 ص211.
3- (89) الفجر27.
4- ر.ک : بحارالأنوار، ج،24 ص93.


مأخذ: اینجا

سیره عملی امام محمد باقر (ع)

سیره عملی امام همام حضرت محمد باقر ـ علیه السلام ـ همچون پدران بزرگوار خویش سرشار از تخلق به اخلاق الله، پیروی از سنت ناب نبوی و شکافتن علم الهی در بین یاران و خواص بوده و پرداختن به همه زوایای سیره آن بزرگوار مجال بیشتری را می طلبد ولی از آنجا که به قول شاعر:
             آب دریا را اگر نتوان کشید                                     هم به قدر تشنگی باید چشید

ما نیز به قدر وسع خویش به گوشه ای از این دریای بی کران ولی خدا اشاره می کنیم.
ابوبصیر می گوید: در خدمت امام محمد باقر ـ علیه السلام ـ وارد مسجد شدم جمعیت بسیاری در رفت و آمد بودند امام ـ علیه السلام ـ به من فرمود:از مردم بپرس آیا امام باقر را می بینند؟ از هر کس که پرسیدم اباجعفر را می دیدی می گفت: نه با اینکه آن حضرت در کنار من ایستاده بود تا اینکه ابوهارون مکفوف (نابینا) آمده، حضرت باقر ـ علیه السلام ـ فرمود: از او بپرس گفتم امام محمد باقر را دیدی؟ گفت: آری ایشان هم اینجا ایستاده اند گفتم از کجا فهمیدی؟ گفت: (وَکَیْفَ لا اَعْلَمُ وَ هُوَ نُورٌ ساطِعٌ)
سَلِ النّاسَ هَلْ یَرُونَنِی
چگونه ندانم در صورتی که آنجناب نوری است درخشان و آفتابی است تابان.

ادامه مطلب...

اعمال دهه اول ماه ذی حجة:

بدان ‏که ‏این ‏ماه ‏از ماههاى ‏شریفه ‏است ‏و چون این ماه داخل مى ‏شد صُلَحاى صَحابه و تابِعین اهتمام عظیم در عبادت مى‏ کردند و دهه اوّل آن اَیامَش اَیامِ مَعْلُومات است که در قرآن‏ مجید ذکر آن شده ‏است و در نهایت فضیلت و برکت است و از رسول خدا صلى الله علیه وآله مرویست که عمل خیر و عبادت در هیچ ایامى نزد حق تعالى محبوبتر نیست از این دهه و از براى این دهه اعمالى است:

 اوّل روزه گرفتن نُه روز اوّل این دهه که ثواب روزه تمام عُمر دارد.

 دویم خواندن دو رکعت نماز مابین مغرب و عشاء در تمام شبهاى این دهه:

در هر رکعت بعد از حمد بخواند یک مرتبه توحید و آیه:« وَواعَدْنا مُوسى‏ ثَلثینَ لَیلَةً، وَاَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ اَرْبَعینَ لَیلَةً، وَقالَ‏ مُوسى‏ لِأَخیهِ هرُونَ اخْلُفنى‏ فى‏ قَوْمى‏، وَاَصْلِحْ وَلا تَتَّبِعْ سَبیلَ‏الْمُفْسِدینَ: و وعده کردیم با موسى سى شب و کامل کردیم آن را به ده شب دیگر و بدین ترتیب وعده‏گاه خدا چهل شب تمام شد و موسى به برادرش هارون گفت جانشین من باش در میان قومم و کارشان را اصلاح کن و از راه فساد جویان پیروى مکن‏ ...» تاباثواب حاجیان شریک شود. ادامه مطلب...

ازدواج یگانه بانوى اسلام

 قبل از هر چیز فرا رسیدن اول ذی الحجة،سالروز ازدواج حضرت فاطم? زهرا – سلام الله علیها – با امیرالمؤمنین علی- علیه السلام- را خدمت تمامی دوستان عزیز تبریک عرض می کنم.  

اشراف عرب دختران خود را به افرادى مى ‏دادند که از قبیله و قدرت و زر و زور مثل آنها باشند. و در غیر این صورت دست رد بر سینه خواستگاران مى‏ زدند. 

روى این عادت دیرینه، اشراف و بزرگانى اصرار داشتند با دختر گرامى پیامبر، فاطمه علیها السلام ازدواج کنند. زیرا تصور مى‏ کردند که پیامبر صلى الله علیه و آله در کار خود سخت‏گیرى نخواهد نمود. آنان چنین مى ‏پنداشتند که براى جلب رضایت عروس و پدر امکانات لازم را در اختیار دارند، وانگهى وى در ازدواج دختران دیگر خود مانند رقیه و زینب سخت‏گیرى ننمود. ادامه مطلب...

روز بیست و پنجم ذیقعده، هم‏زمان با دحوالارض یعنی گسترش یافتن زمین است. در شب این روز نیز بر اساس روایتی از امام هشتم علیه‏ السلام حضرت ابراهیم و حضرت عیسی علیهماالسلام به دنیا آمده‏ اند. همچنین این روز به عنوان روز قیام امام زمان مهدی موعود(عج) معرفی شده است. نیز روز دحوالارض، جزء چهار روز معروفی است که روزه آن پاداش فراوان داشته و ثواب هفتاد سال روزه گرفتن دارد .خداوند در آیه 30 سوره مبارکه «نازعات» می‌فرماید: «وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِکَ دَحَاهَا»، «پس از آن زمین را با غلتانیدن گسترد»، بر اساس نظر بیشتر مفسران، منظور از «دَحیها» در این آیه، همان دحوالارض است.

معنای دحوالارض 

"دَحو" به معنای گسترش است و بعضی نیز آن را به معنای تکان دادن چیزی از محل اصلی‏اش تفسیر کرده ‏اند. منظور از دحوالارض (گسترده شدن زمین) این است که در آغاز، تمام سطح زمین را آب‏های حاصل از باران‏های سیلابیِ نخستین فراگرفته بود. این آب‏ها، به تدریج در گودال‏های زمین جای گرفتند و خشکی‏ها از زیر آب سر برآوردند و  روز به روز گسترده ‏تر شدند. از طرف دیگر، زمین در آغاز به صورت پستی ها و بلندی‏ ها یا شیب‏های تند و غیرقابل سکونت بود. بعدها باران‏های سیلابی مداوم باریدند، ارتفاعات زمین را شستند و دره‏ ها گستردند. اندک اندک زمین‏هایِ مسطح و قابل استفاده  برای زندگی انسان و کشت و زرع به وجود آمد. مجموع این گسترده شدن، دَحو الارض نام‏گذاری می‏شود .

برنامه ‏های معنوی و اعمال مخصوص شب و روز دحو الارض

زمین، گاهواره زندگی انسان و تمام موجوداتِ زنده است، که با تمام کوه‏ها، دریاها، درّه‏ها، جنگل‏ها، چشمه‏ ها، رودخانه ‏ها، معادن و منابع گران‏بهایش، نشانه ‏ای از نشانه‏ های آفریدگار به شمار می‏ آید که آن را گسترانیده است. روز  دحوالارض روز گسترش زمین روز بسیار مبارکی است و آداب و اعمال ویژه ‏ای دارد؛ از   جمله :

1- روزه .این روز یکی از آن چهار روزی است که در سال به فضیلت روزه ممتاز است  و در روایتی روزه اش مثل هفتاد سال است و در روایت دیگر کفاره  هفتاد سال است و هر که این روز را روزه بدارد و شبش را به عبادت سر آورد از برای او عبادت صد سال نوشته شود و از برای روزه دار این روز هر چه در میان آسمان و زمین است استغفار کنند و این روزی است که رحمت خدا در آن منتشر گردیده و از برای عبادت و اجتماع به ذکر خدا در این روز اجر بسیاری است.

2- احیا و شب‏زنده‏ داری شب دحوالارض که برابر با یکسال عبادت است.

3- ذکر و دعا.

4- انجام غسل به نیت روزِ دحوالارض و نماز مخصوص آن.

آن دو رکعت است در وقت چاشت در هر رکعت بعد از حمد پنج مرتبه سوره و الشمس بخواند و بعد از سلام نماز بخواند لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ پس دعا کند و بخواند:« یَا مُقِیلَ الْعَثَرَاتِ أَقِلْنِی عَثْرَتِی یَا مُجِیبَ الدَّعَوَاتِ أَجِبْ دَعْوَتِی یَا سَامِعَ الْأَصْوَاتِ اسْمَعْ صَوْتِی وَ ارْحَمْنِی وَ تَجَاوَزْ عَنْ سَیِّئَاتِی وَ مَا عِنْدِی یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ ».